منطق دوم

منطق دوم ،درست عکس منطق قبلی است 

و آن اینکه ،شناخت خدا هدف اصلی است ،عبادت خدا هدف اصلی است و عدالت ،هدف ثانوی است .

برای اینکه بشر در این دنیا بتواند به معنویت فایز و واصل شود،باید در دنیا زندگی کند و زندگی بشر جز در 

پرتو اجتماع امکان پذیر نیست و زندگی اجتماعی جز در پرتو عدالت استقرار پیدا نمی کند .

پس قانون و عدالت، همه مقدمه ی این است که انسان بتواند در این دنیا ، باخیال راحت خدا را عبادت کند .

اگر این نباشد ،عدالت هم هیچ ارزشی ندارد .

بنابراین مسائل اجتماعی که امروز برای آنها اینقدر اهمیت قائل هستیم و آنها را در زمینه ی عدالت طرح می کنیم 

هدف انبیاء"علیه السلام" هستند ،ولی نه هدف اولی ؛ بلکه هدف ثانوی ، یعنی مقدمه اند برای هدف دیگر ...

منطق اول..

ما در واقع سه منطق داریم و باید ببینیم کدامیک راباید پذیرفت؟

1-منطق اول: هدف از بعثت انبیاء"علیه السلام" ،فقط برقراری عدالت در میان مردم و در واقع زندگی

سعادتمندانه ی مردم در همین دنیاست ،و مسأله ی معرفت و ایمان به خدا و ایمان به معاد،تمامأ 

مقدمه است ،زیرا عدالت برقرار نمی شود . مگر اینکه مردم به خدای خود آشنا شوند و به معاد ایمان پیداکنند .

پس 

ایمان ، مقدمه ی عدالت است ...

آیا هدف اصلی خلقت و بعثت انبیاء شناخت خداست یا عدالت اجتماعی؟

آیا هدف اصلی خلقت و بعثت انبیاء شناخت خداست یا عدالت اجتماعی؟

در اینجا دو فرض می توان ذکر کرد .

یکی اینکه هدف اصلی ،برقراری عدالت در میان مردم است.ولی همچنان که امثال ابوعلی سینا استدلال کرده اند، 

عدالت واقعی در میان مردم برقرار نمی شود،مگر اینکه قانون عادلانه ای در میان آنها باشد و قانون عادلانه به 

دوجهت از طرف بشر قابل معرفی نیست .

1- بدین جهت که بشر قادر نیست حقیقت را تشخیص بدهد ،زیرا نمی تواند خود را از اغراض تخلیه کند .

2- قانون ساخته ی بشر،ضامن اجرا ندارد 

و چون طبع بشر ،بر مقدم داشتن بر غیر است و با قانون ،تا آنجا که به نفعش است می سازد و هر جا که بر 

ضررش است ،آنرا طرد می کند .

بنابراین قانون باید به گونه ای باشد که بشر در مقابل آن خضوع داشته باشد و چنین قانونی جز اینکه از سوی

خدا باشد و بشر در عمق وجدانش از مخالفت با آن بترسد ،راهی ندارد 

پس ،برای اینکه عدالت برقرار شود قانون عادلانه لازم است و قانون عادلانه باید از طرف خدا باشد و برای

 اینکه قانون عادلانه ضمانت اجرائی داشته باشد ،باید پاداش و کیفری از سوی خدا وضع شود  و برای اینکه

 مردم به این پاداش و کیفر ایمان پیداکنند ،باید خودِ خدا را بشناسند.

پس شناختن خدا به چند واسطه مقدمه شد برای برقراری عدالت .

حتی میتوان کفت : عبادت برای این مقرر شد که مردم مقنن ،قانون را فراموش نکنند و ارتباطشان همواره 

با او برقرار باشدو به یادشان باشد که خدائی دارند و مراقب آنهاست .

و همان خداست که قانون عادلانه را میان آنها وضع کرده است ...

عدالت اجتماعی ،هدف دیگرانبیاء

دریک آیه ی دیگر ،در کمال صراحت چیز دیگری به عنوان هدف بعثت انبیاء "علیه السلام" معرفی شده است 

و آن ،عدالت اجتماعی است .

لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ

به تحقیق ،پیامبران خویش را با دلائل روشن خود فرستادیم و با ایشان ،کتاب و مقیاس حق نازل کردیم،برای اینکه مردم به 

عدالت قیام کنند و آهن را نازل کردیم که در آن صلابت شدید و منفعت ها،برای مردم است .

این آیه چنین بیان می کند که پیامبران خود را عموما با شواهد و دلایل روشن فرستادیم و همراه آنان کتاب و معیار 

(منظور،قانون است یا چیز دیگر)،فرستادیم،

برای اینکه مردم به عدالت قیام کنند و امر عدالوت در میان مردم رایج شود و پا بگیرد.

طبق این حساب ،هدف و آرمان پیغمبران و بعثت آنان که کاری از کارهای خدا است و هدف می خواهد و بی هدف 

نمی تواند باشد چیست؟

در این آیه ،قرآن می گوید: این بعثت برای برقراری عدالت در میان مردم است 

                                                                      به یاری خدا ادامه دارد...

فلسفه ی آمدن پیامبران

در مسئله ی اینکه پیغمبران ،برای چه آمده اند ،قرآن تعبیرات گوناگون دارد .در یک جا می گوید: 

" یا ایّها النّبی اِنّا ارسلناک شاهدأ و مبشرأ و نذیرأ و داعیأ الی اللّه باذنهِ و سراجأ منیرأ " 

ای پیامبر! ما،تو را گواه و بشارت دهنده و بیم رسان فرستادیم که دعوت کننده ی بسوی خدا ،به اذن او ؛ 

و چراغ فروزان باشی 

تو را فرستادیم که گواه باشی ( به همان معنا که در قرآن آمده ). پیغمبر ،گواه بر اعمال امت است 

و مبّشر (نوید دهنده )؛ نسبت به کارهای خوب که پیغمبران دعوت کرده اند، و نذیر( ترساننده) ؛در مورد کارهای بد ،

و دعوت کننده به سوی خدا.

تو را فرستادیم که مردم را به خدا دعوت کنی . و این ،خود غایت است .

یا در جاههای دیگر درباره ی بعضی یا همه ی پیامبران " علیه السلام " می فرماید :

" لِیُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُماتِ الیَ النّور " 

به یک تعبیر کلی که مردم را از تاریکی ها بیرون ببرد و وارد نور بکند.

پس در بعضی تعبیرات کاملا روشن است که مردم دعوت شده اند تا با خدا آشنا بشوند ،

پیغمبران حلقه ی اتصال میان مخلوق و خالق و روابط این دو هستند ..